Άγιοι Ανάργυροι Ακροπόλεως Θεσσαλονίκης.
Η ιδιαίτερη τιμή των αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού, στην πόλη της Θεσσαλονίκης, όπως πρόσφατα αποκαλύφθηκε, από την επιστημονική έρευνα του καταξιωμένου Πανεπιστημιακού Καθηγητή κ. Συμεώνος Πασχαλίδη, καταγράφεται στο αγιολογικό κείμενο που ανέσυρε από τον βυθό της ιστορικής λήθης και το οποίο αναφέρεται στην εξιστόρηση του βίου του οσίου Φωτίου του Θετταλλού, και του γέροντος του, καταξιωμένου πνευματικού και ιερού ανδρός, του Ηγουμένου Βλασίου, και ανάγεται στην εποχή του 9ου και 10ου αιώνος, στην εποχή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Μάλιστα όπως αναφέρει το αρχαίο κείμενο, υπήρχε τότε Ιερά Μονή στην περιοχή της σημερινής ενορίας, αφιερωμένη στους αγίους Αναργύρους, στην οποία ο όσιος Φώτιος εκάρη μοναχός και πνευματικά ανδρώθηκε, υπό την προστασία και την πνευματική καθοδήγηση του περιφήμου για τις αρετές και την βιωτή γέροντος Βλασίου, πριν αναλάβει την ιστορικά και αγιολογικά γνωστή, έντονη πνευματική του δράση στην πόλη.
Προφανώς μετά τις αλώσεις και λεηλατήσεις της Θεσσαλονίκης χάθηκαν, όπως και πολλά άλλα, τα ίχνη της Ιεράς Μονής των αγίων Αναργύρων και όπως είναι γνωστό από την ιστορία της πόλης, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, στην περιοχή κατοικούσαν σχεδόν αποκλειστικά Τούρκοι και κοντά στην πλατεία, υπήρχε ένα μικρό τζαμί (το καλούμενο και Popara Baba). Σύμφωνα με τις μαρτυρίες παλαιοτέρων κατοίκων πίσω από το τζαμί υπήρχε αγιασματική πηγή των αγίων Αναργύρων που είχε θεραπευτικές ιδιότητες, που όπως αποδεικνύεται ήταν το μοναδικό εμφανές λείψανο της άλλοτε Ιεράς Μονής των.
Όταν έγινε η ανταλλαγή πληθυσμών και ήρθαν πρόσφυγες χριστιανοί και εγκαταστάθηκαν στην άδεια πλέον περιοχή της Ακροπόλεως κάτω από το φρούριο του Επταπυργίου, μαζί με εκείνους, ήρθε πρόσφυγας από την Κωνσταντινούπολη και ο Ιερέας π. Κυριάκος Κατρανιάς με την οικογένεια του. Την παρουσία του, αποδείχτηκε με το παρακάτω περιστατικό, πως χρησιμοποίησαν οι άγιοι, για να κάνουν ακόμα πιο εμφανή την δική τους παρουσία στον χώρο που τους ανήκε και να κάνουν ακόμα πιο προσιτή την επικοινωνία τους μαζί μας.
Οι οικείοι του π. Κυριακού μαρτυρούν τα παρακάτω: ο Ιερέας πατέρας τους, υπέφερε από αθεράπευτο συρίγγιο στο πόδι του, το οποίο τον βασάνιζε. Σε ενύπνιο είδε τους αγίους Αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό οι οποίοι του είπαν: «πήγαινε το πρωί στον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γεννάδιο και πες του ότι ο τόπος που είναι το τζαμί εδώ στην Ακρόπλη ήταν τόπος αφιερωμένος στη μνήμη μας, τον οποίον κατέστρεψαν οι κατακτητές και αυτό μαρτυρείται και από το αγίασμά μας που ακόμα υπάρχει. Θέλουμε να γίνει και πάλι Ναός αφιερωμένος σε εμάς για να προστρέχουν οι ασθενείς να παρηγορούνται και να θεραπεύονται. Για να πεισθεί, δείξε την πληγή στο πόδι σου και ενημέρωσε τον πως θα τον ξαναεπισκευθείς και την επομένη, αφού την παραμονή θα έχεις έρθει στο αγίασμα μας για να πλύνεις την πληγή σου, την οποία και θα την θεραπεύσουμε για να διαπιστώσει του λόγου το αληθές και να αποδώσει τον χώρο στην τιμή της μνήμης μας
Πήγε λοιπόν στη Μητρόπολη ο π. Κυριάκος, εξιστόρησε όσα είδε και ζήτησε να κάνει μια ενορία στην περιοχή της Ακροπόλεως, αλλά δεν υπήρχε δυνατότητα. Τέλος του είπε ο Αρχιερέας, «πήγαινε κ πλύσου στην πηγή που σου είπαν οι άγιοι στο όνειρό σου και βλέπουμε.» Και αυτό το έπραξε. Όταν ξύπνησε το πρωί, είχε θεραπευτεί!!! Έτσι αποδείχτηκε στον ίδιο και στον Μητροπολίτη πως αυτός ήταν τόπος των αγίων Αναργύρων και αποφασίστηκε να μετατρέψουν το φτωχικό κ εγκαταλελειμμένο τζαμί στον πρώτο νεότερο Ιερό Ναό των αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού με πρώτο εφημέριο τον θεραπευθέντα π. Κυριάκο Κατρανιά.
Αμέσως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, διορίστηκε εφημέριος ο φλογερός και πάρα πολύ δραστήριος, αλλά και μέχρι σήμερα αγαπητός και αλησμόνητος Ιερέας π. Γεώργιος Αποστολάκης, ο οποίος επιφορτίστηκε, στην δύσκολη εκείνη περίοδο, να ανοικοδομήσει ένα νέο Ναό διότι το παλιό τζαμί βρισκόταν σε άθλια κατάσταση, δεν είχε κανένα αρχιτεκτονικό ή αρχαιολογικό ενδιαφέρον και η απαιτήσεις των νέων κατοίκων είχαν αυξηθεί.
Θυμούνται οι γεροντότεροι τον αγαπημένο τους παπά να κατεβαίνει στο κέντρο της πόλης και σαν ζητιάνος να συγκεντρώνει χρήματα για το ιερό του έργο. Στην προσπάθεια του αυτή τον εμιμούντο και πολλοί από τους ενορίτες του, παιδιά νέοι και ηλικιωμένοι.
Ο νέος ναός χτίστηκε και εγκαινιάστηκε στις 6 Σεπτεμβρίου του 1959, με την εντολή του Παναγιοτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης Παντελεήμονος Παπαγεωργίου, από τον βοηθό του επίσκοπο Ταλαντίου, Στέφανο.
Ο νέος Ναός έχει ρυθμό τρίκλιτης θολωτής βασιλικής με γυναικωνίτη. Δύο πλέον παρεκκλήσια εμπλουτίζουν τους γυναικωνίτες, το ένα αφιερωμένο στους αγίους Αναργύρους Κύρο, Ιωάννη και Παντελεήμονα, και το άλλο στους Αγίους πατέρες Νικόλαο επίσκοπο Μύρων, Γρηγόριο τον Θεολόγο, και τον Άγιο Λουκά αρχιεπίσκοπο Συμφερουπόλεως, τον ιατρό και Ανάργυρο.
Πανδήμως πανηγυρίζει την 1η Ιουλίου, τους Ρωμαίους αγίους Αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό. Την 1η Νοεμβρίου τους εκ Μικράς Ασίας καταγομένους αγίους Αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό. Τιμάται επίσης η εορτή των αγίων Αναργύρων Κύρου και Ιωάννου, προστατών του ιατρικού συλλόγου της πόλεως μας, τη 31η Ιανουαρίου. Ενταγμένη στην κύρια πανήγυρη, την 9η Ιουλίου τιμάται η μνήμη του οσίου μας, Φωτίου του Θετταλλού.
Το πολύ όμορφο εξωκκλήσι του Αγίου Βασιλείου που βρίσκεται στο πάρκο του Κεδρινού δάσους, ανήκει στην ενορία μας. Επίσης έχει πια και την πνευματική ευθύνη για τη λειτουργία του παρεκκλησίου, του αγίου Ελευθερίου που βρίσκεται μέσα στις πρώην φυλακές του Επταπυργίου και ανήκει στην Θ΄ Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Οι Θαυματουργές Εικόνες της Παναγίας της Οικονομίσσης και της Γοργοϋπηκόου φυλάσσονται στον Ναό και προσφέρουν την προστασία και παρηγοριά προς τους ενορίτες αλλά και στους πολλούς προσκυνητές.
Τα ιερά λείψανα των αγίων Αναργύρων, Κοσμά, Δαμιανού, Παντελεήμονος, Κύρου, Ιωάννου και Λουκά Συμφερουπόλεως αποτελούν την πηγή των ιαμάτων, δια των οποίων όσοι πιστοί προστρέχουν αντλούν την Χάρη του αγίου Πνεύματος, βρίσκονται μέσα στον Ναό τους και είναι το καταφύγιο των ασθενών.
Δυστυχώς στις μέρες μας δεν υπάρχει στην επιφάνεια εκείνο, το αρχαίο αγίασμα γιατί εκεί όπου βρισκόταν, είναι πλέον χτισμένα τα δημοτικά σχολεία της περιοχής μας. Τα πλατάνια που περιτριγυρίζουν τον Ιερό Ναό όμως μαρτυρούν την ύπαρξη αρκετού νερού στην περιοχή, όπως και η έντονη υγρασία ακόμα και στην άσφαλτο του δρόμου. Τώρα αντλούμε οι πιστοί το αγίασμα από το μικρό εκκλησάκι που βρίσκεται μπροστά από το πνευματικό κέντρο και τα γραφεία της ενορίας.
Από το πρώτο Θαύμα της επανασυστάσεως της ενορίας μας μέχρι σήμερα, συμβαίνουν πάρα πολλές και αρκετές έχουν καταγραφεί, παρεμβάσεις των αγίων Αναργύρων στις ζωές των Χριστιανών και όχι μόνο, με θεραπείες ασθενειών, με φροντίδα για τους πιστούς που τους επικαλούνται, με μέριμνα για την λειτουργία του Ναού τους, με ζωντανές εμφανίσεις και παρουσίες των αγίων σε πολλούς και αποτελούν το σίγουρο καταφύγιο, το ασφαλές στήριγμα και το ακριβές παράδειγμα για όλους μας που με αγάπη και πίστη και τιμή τους αναζητούμε και τους αναφωνούμε:
ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΙ,
ΕΠΙΣΚΕΨΑΣΘΕ ΤΑΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΗΜΩΝ. ΔΩΡΕΑΝ ΕΛΑΒΕΤΕ,
ΔΩΡΕΑΝ ΔΟΤΕ ΗΜΙΝ
Προφανώς μετά τις αλώσεις και λεηλατήσεις της Θεσσαλονίκης χάθηκαν, όπως και πολλά άλλα, τα ίχνη της Ιεράς Μονής των αγίων Αναργύρων και όπως είναι γνωστό από την ιστορία της πόλης, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, στην περιοχή κατοικούσαν σχεδόν αποκλειστικά Τούρκοι και κοντά στην πλατεία, υπήρχε ένα μικρό τζαμί (το καλούμενο και Popara Baba). Σύμφωνα με τις μαρτυρίες παλαιοτέρων κατοίκων πίσω από το τζαμί υπήρχε αγιασματική πηγή των αγίων Αναργύρων που είχε θεραπευτικές ιδιότητες, που όπως αποδεικνύεται ήταν το μοναδικό εμφανές λείψανο της άλλοτε Ιεράς Μονής των.
Όταν έγινε η ανταλλαγή πληθυσμών και ήρθαν πρόσφυγες χριστιανοί και εγκαταστάθηκαν στην άδεια πλέον περιοχή της Ακροπόλεως κάτω από το φρούριο του Επταπυργίου, μαζί με εκείνους, ήρθε πρόσφυγας από την Κωνσταντινούπολη και ο Ιερέας π. Κυριάκος Κατρανιάς με την οικογένεια του. Την παρουσία του, αποδείχτηκε με το παρακάτω περιστατικό, πως χρησιμοποίησαν οι άγιοι, για να κάνουν ακόμα πιο εμφανή την δική τους παρουσία στον χώρο που τους ανήκε και να κάνουν ακόμα πιο προσιτή την επικοινωνία τους μαζί μας.
Οι οικείοι του π. Κυριακού μαρτυρούν τα παρακάτω: ο Ιερέας πατέρας τους, υπέφερε από αθεράπευτο συρίγγιο στο πόδι του, το οποίο τον βασάνιζε. Σε ενύπνιο είδε τους αγίους Αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό οι οποίοι του είπαν: «πήγαινε το πρωί στον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γεννάδιο και πες του ότι ο τόπος που είναι το τζαμί εδώ στην Ακρόπλη ήταν τόπος αφιερωμένος στη μνήμη μας, τον οποίον κατέστρεψαν οι κατακτητές και αυτό μαρτυρείται και από το αγίασμά μας που ακόμα υπάρχει. Θέλουμε να γίνει και πάλι Ναός αφιερωμένος σε εμάς για να προστρέχουν οι ασθενείς να παρηγορούνται και να θεραπεύονται. Για να πεισθεί, δείξε την πληγή στο πόδι σου και ενημέρωσε τον πως θα τον ξαναεπισκευθείς και την επομένη, αφού την παραμονή θα έχεις έρθει στο αγίασμα μας για να πλύνεις την πληγή σου, την οποία και θα την θεραπεύσουμε για να διαπιστώσει του λόγου το αληθές και να αποδώσει τον χώρο στην τιμή της μνήμης μας
Πήγε λοιπόν στη Μητρόπολη ο π. Κυριάκος, εξιστόρησε όσα είδε και ζήτησε να κάνει μια ενορία στην περιοχή της Ακροπόλεως, αλλά δεν υπήρχε δυνατότητα. Τέλος του είπε ο Αρχιερέας, «πήγαινε κ πλύσου στην πηγή που σου είπαν οι άγιοι στο όνειρό σου και βλέπουμε.» Και αυτό το έπραξε. Όταν ξύπνησε το πρωί, είχε θεραπευτεί!!! Έτσι αποδείχτηκε στον ίδιο και στον Μητροπολίτη πως αυτός ήταν τόπος των αγίων Αναργύρων και αποφασίστηκε να μετατρέψουν το φτωχικό κ εγκαταλελειμμένο τζαμί στον πρώτο νεότερο Ιερό Ναό των αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού με πρώτο εφημέριο τον θεραπευθέντα π. Κυριάκο Κατρανιά.
Αμέσως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, διορίστηκε εφημέριος ο φλογερός και πάρα πολύ δραστήριος, αλλά και μέχρι σήμερα αγαπητός και αλησμόνητος Ιερέας π. Γεώργιος Αποστολάκης, ο οποίος επιφορτίστηκε, στην δύσκολη εκείνη περίοδο, να ανοικοδομήσει ένα νέο Ναό διότι το παλιό τζαμί βρισκόταν σε άθλια κατάσταση, δεν είχε κανένα αρχιτεκτονικό ή αρχαιολογικό ενδιαφέρον και η απαιτήσεις των νέων κατοίκων είχαν αυξηθεί.
Θυμούνται οι γεροντότεροι τον αγαπημένο τους παπά να κατεβαίνει στο κέντρο της πόλης και σαν ζητιάνος να συγκεντρώνει χρήματα για το ιερό του έργο. Στην προσπάθεια του αυτή τον εμιμούντο και πολλοί από τους ενορίτες του, παιδιά νέοι και ηλικιωμένοι.
Ο νέος ναός χτίστηκε και εγκαινιάστηκε στις 6 Σεπτεμβρίου του 1959, με την εντολή του Παναγιοτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης Παντελεήμονος Παπαγεωργίου, από τον βοηθό του επίσκοπο Ταλαντίου, Στέφανο.
Ο νέος Ναός έχει ρυθμό τρίκλιτης θολωτής βασιλικής με γυναικωνίτη. Δύο πλέον παρεκκλήσια εμπλουτίζουν τους γυναικωνίτες, το ένα αφιερωμένο στους αγίους Αναργύρους Κύρο, Ιωάννη και Παντελεήμονα, και το άλλο στους Αγίους πατέρες Νικόλαο επίσκοπο Μύρων, Γρηγόριο τον Θεολόγο, και τον Άγιο Λουκά αρχιεπίσκοπο Συμφερουπόλεως, τον ιατρό και Ανάργυρο.
Πανδήμως πανηγυρίζει την 1η Ιουλίου, τους Ρωμαίους αγίους Αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό. Την 1η Νοεμβρίου τους εκ Μικράς Ασίας καταγομένους αγίους Αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό. Τιμάται επίσης η εορτή των αγίων Αναργύρων Κύρου και Ιωάννου, προστατών του ιατρικού συλλόγου της πόλεως μας, τη 31η Ιανουαρίου. Ενταγμένη στην κύρια πανήγυρη, την 9η Ιουλίου τιμάται η μνήμη του οσίου μας, Φωτίου του Θετταλλού.
Το πολύ όμορφο εξωκκλήσι του Αγίου Βασιλείου που βρίσκεται στο πάρκο του Κεδρινού δάσους, ανήκει στην ενορία μας. Επίσης έχει πια και την πνευματική ευθύνη για τη λειτουργία του παρεκκλησίου, του αγίου Ελευθερίου που βρίσκεται μέσα στις πρώην φυλακές του Επταπυργίου και ανήκει στην Θ΄ Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Οι Θαυματουργές Εικόνες της Παναγίας της Οικονομίσσης και της Γοργοϋπηκόου φυλάσσονται στον Ναό και προσφέρουν την προστασία και παρηγοριά προς τους ενορίτες αλλά και στους πολλούς προσκυνητές.
Τα ιερά λείψανα των αγίων Αναργύρων, Κοσμά, Δαμιανού, Παντελεήμονος, Κύρου, Ιωάννου και Λουκά Συμφερουπόλεως αποτελούν την πηγή των ιαμάτων, δια των οποίων όσοι πιστοί προστρέχουν αντλούν την Χάρη του αγίου Πνεύματος, βρίσκονται μέσα στον Ναό τους και είναι το καταφύγιο των ασθενών.
Δυστυχώς στις μέρες μας δεν υπάρχει στην επιφάνεια εκείνο, το αρχαίο αγίασμα γιατί εκεί όπου βρισκόταν, είναι πλέον χτισμένα τα δημοτικά σχολεία της περιοχής μας. Τα πλατάνια που περιτριγυρίζουν τον Ιερό Ναό όμως μαρτυρούν την ύπαρξη αρκετού νερού στην περιοχή, όπως και η έντονη υγρασία ακόμα και στην άσφαλτο του δρόμου. Τώρα αντλούμε οι πιστοί το αγίασμα από το μικρό εκκλησάκι που βρίσκεται μπροστά από το πνευματικό κέντρο και τα γραφεία της ενορίας.
Από το πρώτο Θαύμα της επανασυστάσεως της ενορίας μας μέχρι σήμερα, συμβαίνουν πάρα πολλές και αρκετές έχουν καταγραφεί, παρεμβάσεις των αγίων Αναργύρων στις ζωές των Χριστιανών και όχι μόνο, με θεραπείες ασθενειών, με φροντίδα για τους πιστούς που τους επικαλούνται, με μέριμνα για την λειτουργία του Ναού τους, με ζωντανές εμφανίσεις και παρουσίες των αγίων σε πολλούς και αποτελούν το σίγουρο καταφύγιο, το ασφαλές στήριγμα και το ακριβές παράδειγμα για όλους μας που με αγάπη και πίστη και τιμή τους αναζητούμε και τους αναφωνούμε:
ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΙ,
ΕΠΙΣΚΕΨΑΣΘΕ ΤΑΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΗΜΩΝ. ΔΩΡΕΑΝ ΕΛΑΒΕΤΕ,
ΔΩΡΕΑΝ ΔΟΤΕ ΗΜΙΝ
